Teknoloji insanların işlenmiş, kalorisi yüksek gıdalara, daha ucuz ve daha çabuk ulaşmasını sağlamakta. İşlenmiş gıdalar daha büyük porsiyonda ve daha ucuz sunulması, tatlarını arttıran katkı maddelerinin eklenmesi ile cezbedici olmaktadır. Televizyondaki ürün tanıtımlarının özendirici olması da çocukların sağlıksız gıdalara yönelimlerini artırmaktadır. Buna bir de bilgisayar ve akıllı telefonlar ile zamanlarını hareketsiz geçirmeleri eklendiğinde aşırı kilo sorunu çocuklar için kaçınılmaz olmaktadır. Çocukların oyun sahalarının küçülmesi, ev dış ortamlarda vakit geçirmemeleri de hareketlerini kısıtlamaktadır. Sonuç olarak çocuk ve gençlerde aşırı kilo giderek artmakta ve tüm dünyanın sorunu haline gelmektedir. 25 Yıl öncesine göre çocukluk çağı obezitesinde üç kat artış görülmüştür. Çocukluk çağı obezite nedenleri; genetik, sağlıksız beslenme ve hareketsiz hayattır. Şişman veya aşırı kilolu çocukların gelecek hayatlarında Tip-2 diyabet, kolesterol yüksekliği, insülin direnci, tansiyon yüksekliği ve hormon bağımlı kanser gibi çeşitli sağlık sorunları yaşaması beklenmektedir. Şişmanlık çocuklarda sosyal ilişkilerde bozulma, özgüven azalması ve depresyon gibi psikolojik duygu durum bozukluklarına da neden olmaktadır. Ebeveynler bu konuda çocuğu incitmeden yardımcı olmalı yermek yerine sağlıklı beslenme, egzersiz ve diğer sağlıklı alışkanlıkların edinilmesi konusunda eğitilmesine yardımcı olmalıdır. Çocukların daha kırılgan ve daha alıngan olduğunu unutmadan yaklaşılmalıdır.

Tedavide katı bir diyet ve yasaklamalar hatalı olacaktır. Büyüme çağındaki çocukların ihtiyacı olan besinleri yeterli alabilmesi için uzman kontrolünde dengeli, düzenli ve sürdürülebilir beslenme alışkanlıkları kazandırılmalıdır. Zayıflamak için yapılacak protein ve kalori kısıtlaması çocuğun kas kitlesinin gelişimi için gerekli olan besin öğelerini azaltarak normal büyüme sürecini olumsuz etkileyebilir. Tedavide beslenmenin planlanması, egzersiz ve hareketin hayatın bir parçası olması konusunda eğitim, psikolojik destek ve aile ile birlikte uyumlu hareket etmek çok önemlidir. Ailelerin çocukların beslenme tercihleri konusunda bebeklikten itibaren iyi bir rol model olmaları, sağlıklı beslenme alışkanlığını bebeklikten itibaren onlara öğretmeleri gerekir. Sağlıklı gıdalar evde göz önünde bulundurulurken sağlıksız gıdalar gözden uzak tutulmalı ya da evde bulundurulmamalıdır. Yemekler televizyon ya da bilgisayar önünde değil, yemek masasında yenmelidir. Ev dışında sağlıklı gıdaları tercih etmek ise hayat boyu sağlıklı beslenme ve yaşam konusunda eğitimle mümkündür. Çocukları disiplinli yetiştirmek için gıdalar ceza ya da ödül olarak kullanılmamalıdır. Tedavi için çocukların haftada 3-4 kez 1 saat orta dereceli egzersiz yapması faydalı olacaktır. Bunun için aile bireyleri ve arkadaş gibi diğer çocukların katıldığı eğlenceli aktiviteler daha fazla egzersiz yapmalarına fayda sağlayabilir. Şişman çocuklar ve gençler aşırı kilolarıyla alay edilmesi ya da uzak durulması nedeni ile psikolojik baskı altında bulunurlar bu nedenle normal kilolu çocuklara göre daha fazla davranışsal sorunları vardır. Okul çağı çocuklarında depresyonun etkisiyle de aşırı yeme, şişmanlık ve hareketsiz bir hayat oluşur. Bu kısır döngü çocuğun ruhsal ve bedensel gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu durumda çocuk psikiyatrisi ya da psikoloğundan yardım alınmalıdır. Aileler çocuklarını aşırı kiloları nedeniyle suçlamamalı, onu her haliyle sevdiklerini net bir şekilde göstermelidir. İnançlı ve sevgi dolu bir ortamın sağlanması çocuğun ruhsal gelişimini de iyileştirerek açılan yaraların kapanmasını sağlayacaktır.

Uzm. Diyetisyen Hilal MERCAN